Dit is een ongekend moment om goud-en zilvermijnaandelen te kopen. De waarderingen zijn extreem laag gezien de ongekende vraag vanuit Azië. 2014 moet daarom het jaar gaan worden van het herstel van de grondstofmarkten. De goudprijs kan naar $1500 per ounce en de zilverprijs naar $30. Dat zijn de verwachtingen van Willem Middelkoop voor 2014.
Jaarlijks houd ik een interview met Willem Middelkoop, auteur, ondernemer en voormalig beurscommentator op RTL Z over de vooruitzichten voor het komende jaar. Ik ben benieuwd wat zijn visie is voor 2014 en neem contact met hem op. Willem is enthousiast en begint direct een verhaal over goud en zilver te houden. Hij vraagt mij eerst zijn nieuwste boek te lezen: “The Big Reset: War on Gold and the Financial Endgame”. Dit boek is te verkrijgen via Amsterdam University Press http://nl.aup.nl/books/9789089645999-the-big-reset.html en in de loop van maart verschijnt de Nederlandse versie. Hij wijst mij erop dat ik de eerste ben waarmee hij een interview over het boek geeft: “Ik vind het belangrijk dat mensen het boek lezen. Het boek is een bewerking van “Goud en het geheim van geld”. Hij vindt dat het wel een geheel nieuw boek geworden is. Trots zegt hij dat het boek door Amsterdam University Press wordt uitgegeven wat normaal alleen het boek van professoren uitgeeft: “Ik ben dit jaar volgens mij de enige niet-academische auteur”. Ook is hij in zijn nopjes dat Amsterdam University Press samenwerkt met University of Chicago Press: “Dat is wel leuk omdat ik een criticus ben van de Chicago School of Economics. Hij wil het boek ook in China proberen uit te geven.”
Het boek vertelt volgens hem waar China mee bezig is: “Dit is een verhaal wat Amerikanen niet willen horen maar wat Chinezen graag willen horen en laten horen aan de wereld”. Ik vraag hem waarom hij het boek geschreven heeft: “Er zijn twee belangen die ik dien: ik wil mensen heel graag up to date uitgebreid informeren over het grotere plaatje want mensen verliezen altijd het grotere plaatje. Je kent me lang genoeg om te weten dat ik een jaar of vijftien bezig ben om het grotere plaatje voor mezelf helder te krijgen. Het is mijn persoonlijke zoektocht. Als ik dat helder heb wil ik dat graag delen en vind dat belangrijk om te delen. Het feit dat ik meer dan 100.000 boeken heb verkocht laat zien dat er een markt voor is.”
Willem stelt zijn visie constant bij: “Elke twee jaar zijn er zoveel veranderingen dat ik mijn beeld aan moet scherpen. Het is work in progress. Het financiële systeem verandert. “Als de dollar valt” zou nu niet zo geheten hebben. Ik ben niet meer zo bang voor een ineenstorting van de dollar en ook niet voor een ineenstorting van de euro. Je ziet mondiaal dat er sprake is van een “debasement of currencies”. Valuta’s worden minder waard maar blijven ten opzichte van elkaar aardig liggen. Je ziet dat assets die niet bij te drukken zijn (onroerend goed, oude auto’s, grondstoffen) steeds meer in de belangstelling staan. Dat is een nieuwe lange termijn trend, ingezet sinds de val van Lehman Brothers. Ik geloof dat deze trend in de komende jaren versterkt door zal zetten. “ Hij voorziet dat de olieprijs niet verder doorzakt. Olie zal volgens hem rond de 100 dollar of een beetje meer gaan kosten dit jaar.
Big Reset
Ik vraag wat de titel van zijn nieuwste boek, Big Reset inhoudt: “We zijn in een situatie beland met het wereldwijde financiële systeem waar wij een beetje tegen de grenzen aanlopen van wat nog langer mogelijk is. Amerika beseft dat als geen enkele ander omdat ze dit systeem in 1944 hebben bedacht en ingevoerd. Het dollarsysteem is in 1971 al eens eerder vastgelopen omdat Amerika toen de goudkoppeling van de dollar losliet. Sinds het omvallen van Lehman heeft Amerika grootschalig de geldpersen aangezet, de rest van de wereld heeft dat gevolgd. Buitenlandse investeerders accepteren de dollar nu niet meer als “store of value” en daarom is de dollar aan het einde aan het komen van haar leven als “world reserve currency” want je kan alleen maar “world reserve currency” zijn als er ook een store of value er aan gekoppeld is.
“The Big Reset” schrijft dat we nu op een cruciaal punt aankomen. We gaan voor 2020 een verandering zien. De komende jaren zal je zien dat de druk op Amerika groter wordt om met een oplossing te komen om een nieuwe reservemunt te creëren. Voor landen die internationaal met elkaar afrekenen was de dollar tientallen jaren de enige wereldreservemunt maar de positie van de euro is steeds sterker geworden. Nu wil ook China een groter deel van de monetaire taart. Je ziet al dat de IMF het systeem aan het voorbereiden is om te werken met een mand van “multi reserve currencies”. Er wordt daarin een mandje gecreëerd waarin allerlei munten komen te liggen. De dollar, de euro, het Britse pond, de Chinese renminbi worden er nu voor klaargemaakt. En dat IMF-mandje zou dan gekoppeld kunnen worden aan IMF-geld, de SDR, de Special Drawing Rights. De SDR’s zouden heel goed de rol van de dollar kunnen overnemen om bijvoorbeeld olie mee af te rekenen, andere grondstoffen of andere internationale zaken mee af te rekenen. De SDR zou dan als nieuwe wereldreservemunt kunnen gaan fungeren.
Ik vraag hem of er een terugkeer naar de gouden standaard komt. In zijn boek rept hij op een historische cyclus. Bij een gouden standaard worden de overheden gedisciplineerd in hun uitgaven en wanneer ze dat loslaten loopt dat op een gegeven moment uit de hand en komt er weer een nieuw systeem. Dat nieuwe systeem is dan altijd weer een gouden standaard vorm.
Willem klinkt instemmend:“Ja, dat is de essentie en daarom laat ik achter in mijn boek zien de lange lijst van valuta die zijn verdwenen want je denkt vaak dat als je in een systeem zit met een valuta dat het voor eeuwig is. Maar nee, de meest succesvolle valuta was de Nederlandse gulden die heeft 180 jaar bestaan. Dat is het wereldrecord voor de leeftijd van een valuta. De euro bestaat nu 15 jaar. Valuta komen en gaan. Dat moet je gewoon accepteren. Het is altijd mogelijk om een nieuw monetair systeem te starten en de geschiedenis leert ons dat vrijwel altijd de start van een nieuw valutasysteem gepaard gaat met een of andere goud c.q., zilverdekking omdat anders mensen dat geld niet als waardevol en als waardevast gaan zien. En dat later, precies zoals jij dat zegt, in de loop van de tijd overheden dat steeds meer gaan loslaten. Mensen vergeten dat ook, mensen gaan accepteren dat geld niet meer goud en zilver gedekt is. Als er een crisis komt dan zie je dat we terug moeten naar een partiële goud of zilverdekking.”
Vroeger dacht hij dat het systeem ineen zou storten. “Inmiddels ben ik er van overtuigd geraakt dat de monetaire autoriteiten om dat te voorkomen dit systeem willen transformeren naar een volgende fase. Eerste fase van Bretton Woods sinds 1944 was fase 1.0, de tweede fase vanaf 1971 na de ontkoppeling van dollar en goud, dat noemen we Bretton Woods 2.0. voor 2020 zullen we overgaan naar Bretton Woods 3.0. Het zal met niet verbazen dat de vergadering daarover ook in Bretton Woods zal worden gehouden.
De conclusie van mijn boek is dat de euro en dollar blijven bestaan maar dat die valuta’s samen met de Chinese renminbi de wereldvaluta’s worden, want China is een de grote wereldmacht aan het worden. De Chinese munt is nog niet klaar om de rol van de dollar over te nemen. Heel veel mensen denken dat de Chinese munt de nieuwe dollar wordt maar dat gaat niet gebeuren. China zegt zelf dat het daarvoor niet klaar is. Het lijkt er op dat China en Amerika een overeenstemming hebben bereikt over de volgende fase van het financiële systeem. En waarom denk ik dat? De allerbelangrijkste aanwijzing daarvoor is wat er vorige maand is gebeurd. Vorige maand is een van de allerbelangrijkste gebouwen in het financiële hart van Manhattan verkocht aan de Chinezen, en dat is het JP Morgen gebouw op Chase Manhatten Plaza 1.”
Bron: Cdfund.com
Onder dit gebouw bevinden zich de grootste particuliere goudkluizen. Zij zitten tot 80 feet onder de grond op Liberty Street 33. In totaal kan hier van 20% van de wereldvoorraad aan goud worden opgeslagen. Dit gebouw ligt precies tegenover de Federal Reserve met vergelijkbare kluizen. Er loopt volgens zerohedge, diep onder de grond, zelfs een ondergrondse gang tussen beide gebouwen. Het feit dat de Chinezen de grootste particuliere goudkluizen in het hart van Manhattan mochten kopen is volgens Willem een indicatie dat een overeenkomst is gemaakt tussen China en de Verenigde Staten over de opslag van een deel van het goud voor de Chinezen.
Vlucht uit staatsobligaties
Gedreven vervolgt hij zijn verhaal: “Je ziet veel geld beginnen te stromen uit de staatsobligaties en dat is een reden waarom de beurs zo omhoog gaat. Kijk, vastgoed, de brede vastgoedmarkt heeft het moeilijk wereldwijd. De brede obligatiemarkt heeft het moeilijk. Nou grondstoffen deden het niet zo goed, goud en zilver idem, dus waar moet het geld naar toe vraagt hij zich af: Het stroomt naar de brede beurs en het begint te stromen naar exclusief vastgoed. In Londen worden één op de drie panden gekocht door niet-Engelsen. Het is een vlucht naar harde assets. De trend om uit staatsobligaties te gaan is volgens mij een hele belangrijke aan het worden. Die trend is nu niet heel groot, maar je ziet dat een Japans pensioenfonds zegt, ja we hebben tot nu toe een Godsvermogen in staatobligaties belegd, dat zijn ze nu al aan het afbouwen. Dat zijn enorme bedragen, wie moet die staatsobligaties opkopen, kun je afvragen. En dan kom je uit bij de centrale banken met hun QE-verhaal, quantitatieve easing oftewel ordinair geld creëren.”
Fed blijft geld drukken
Ik vraag hem of de Amerikaanse monetaire autoriteit, de Fed, zal stoppen met kwantitatieve verruiming. Volgens hem zal daar geen sprake van zijn: “En daarom kom je uit bij het verhaal dat helemaal niet werkelijk afgebouwd kan worden, waar iedereen het nu over heeft. Als staatobligaties niet meer gekocht worden door pensioenfondsen, dan blijft de centrale bank over. En dan ben je in heel merkwaardige en gevaarlijke situatie beland, want dan ga je een soort Zimbabwaanse financiering toepassen want in de linkerbroekzak wordt geld gecreëerd en dat stoppen we in de rechterbroekzak. “
Gewone beleggers willen volgens hem niet meer Amerikaanse staatsobligaties kopen: “De Chinezen zijn er bijna mee gestopt sinds 2010. Er moet een “buyer of last resort” gevonden dat is de Federal Reserve. De Fed kan wel zeggen we gaan taperen en natuurlijk kunnen ze zeggen: We gaan het bedrag van 85 miljard dollar naar 80 miljard dollar verlagen en dan taperen ze officieel. Zolang de Chinezen, de Russen en anderen de staatsobligaties niet kopen moeten ze blijven geld blijven creëren. Zodra ze stoppen dan stort het hele kaartenhuis in elkaar”. Het is volgens hem uitgesloten dat de Federal Reserve stopt met QE: “Het gaat helemaal niet zo veel beter met de Amerikaanse economie dan ze proberen wijs te maken. “
2014: Goed jaar voor aandelen
Ik vraag hem naar de vooruitzichten voor aandelen. Zal de beurs de opmars voortzetten? Willem verwacht een goed jaar voor aandelen: “Ik schatte in dat de AEX tussen de 300 en 400 punten zou bewegen. We hebben 330 punten als laagste punt gezien en we hebben bijna 400 punten aangetikt. In 2014, als er geen gekke dingen gebeuren dan kan dat geld best naar de beurs door blijven stromen. Ik denk dat op deze markt, als we nu voorspellingen doen tot 2020, wat een hele lange tijd vooruit is, je zult zien dat op elke dip op de beurs vrij agressief wordt gekocht. Er is maar één risico op een echte beurskrach en dat is dat er wereldwijd, door welke oorzaak dan ook een wereldwijde depressie zou ontstaan, dan zouden de koersen instorten. De overheden zullen dit echter te aller tijde te proberen voorkomen. Ze proberen een beeld te creëren dat de economie en de beurzen niet meer kunnen instorten. Die sfeer is gecreëerd en in zeker zin is dat waar ook. Als je maar genoeg geld creëert, kun je voorkomen dat er een zware recessie of depressie uitbreekt. Kleine landen zoals Griekenland laten we in een depressie storten, voor grote landen zullen we dat nooit toestaan. Europa heeft veel ruimte om geld te gaan creëren om een probleem te lijf te gaan, omdat hier de geldkraan veel minder ver open heeft gestaan dan in de VS of Japan.”
Zie je wel Willem, het werkt niet meer
Volgens hem weet Amerika als geen ander hoe je de economie, de financiële markten kan gebruiken om bepaalde zaken in gang te zetten: “Als je genoeg geld hebt kun je onbeperkt kopen en verkopen op beurzen en termijnmarkten en daarmee kun je een prijs in beweging zetten. Ik zeg weleens dat ik rijk ben geworden door te ontdekken dat die markten gemanipuleerd zijn. Als je dat weet kun je ervan profiteren. Als ik weet dat de prijs kunstmatig laag wordt gehouden dan ga ik me positioneren in die markt en dat doe ik al sinds 2002 met eigen geld en sinds 2008 met het Commodity Discovery Fund. Die bal kan wel onder water worden gedrukt maar nooit onbeperkt. Er komt altijd een punt dat die bal omhoog springt. We hebben de onderdrukking van de goudprijs ook gezien tijdens de Lehman-crash. Alles daalde, ook goud daalde met 30%. Ik was toen net met dat fonds begonnen en ik weet nog precies wat er gebeurde.”
Op een verbeten toon vertelt hij: “Iedereen zei, zie je wel Willem, het werkt niet meer, goud is geen vluchthaven meer. Goudprijs daalde 30%, aandelen daalde 70%. Iedereen riep precies hetzelfde als nu: Zie je wel Willem, het werkt niet meer. Ik heb ook geroepen, wacht maar, de bal wordt hard onder water geduwd, kwestie van tijd dat hij omhoog springt. En wat gebeurde er daarna: de goudprijs steeg van 700 dollar naar 1900 dollar binnen twee jaar en de edelmetaalaandelen gingen 400%-500% omhoog. Wat we nu meemaken is identiek dezelfde situatie. ‘Zie je wel Willem het werkt niet meer, nee Willem je zit fout, je hebt lang geluk gehad, het werkt niet meer.”
Manipulatie
Maar volgens hem is het weer hetzelfde liedje: “Nee jongens, onzin, het is weer precies hetzelfde. Het komt de machthebbers niet uit om de goudprijs verder te laten stijgen en ik heb je het verhaal verteld wat er waarschijnlijk achter zit. Er komt een punt dat het de machthebbers wel uitkomt om de goudprijs te laten stijgen en dan wordt het interessant.
De goudprijs wordt volgens Willem ook onder controle gehouden om China in staat te stellen voldoende goud te kopen en om beleggers het gevoel te geven dat goud nog steeds geen veilige haven is. Hierdoor zal de vlucht naar goud afremmen om goud straks te gebruiken voor herkapitalisatie van het financiële systeem en dat gebeurt mogelijk ‘overnight’ en in een paar afzonderlijke stappen zoals in de jaren dertig van de vorige eeuw. “Je revalueert goud, je devalueert de dollar en je doet dat in een reset situatie. En komt die reset er voorlopig niet, dan gaat de goudprijs wel stijgen omdat de bal simpelweg te veel onder water is gedrukt. China koopt nu de hele jaarlijkse goudproductie op. Moet je voorstellen dat dit de aardappelmarkt was en China blijkt 80%-90%van de gehele aardappeloogst op te kopen dan waren aardappels wel drie keer zo duur geworden dit jaar. De vraag naar goud is gigantisch, alleen we doen net alsof dat niet zo is.”
Ik vraag hem of de daling van de goudprijs veroorzaakt werd door manipulatie. Volgens Willem was het heel opvallend: “Elke keer als goud of zilver uit de dalende trend dreigden te breken dan kwam er weer een enorme aanval weer overheen. Die vond vrijwel altijd plaats in de Amerikaanse handelsuren en dan zag je dat er partijen in de markt kwamen die 5.000-10.000 contracten tegelijkertijd dumpten. Elk contract is 100 ounce goud. Nou dan zet je de prijs mee in beweging en Amerika heeft dat tot kunst verheven. Die markten zijn zo vreselijk onder controle van Amerika gekomen en ik ken een hoop beleggers die zeggen: ja ik geloof ik er niet meer in. Waarom zou je in een markt investeren die niet vrij is. “
Sterke vraag
“Hoe kan de prijs blijven dalen terwijl de vraag explodeert” werpt hij mij toe. “Dat de vraag zo groot is dat de Indiase overheid allerlei wetten moet aannemen om de vraag naar goud af te remmen. En bij zilver is de situatie nog interessanter. Voor 2020 krijgen we grote schaarste in zilver. Barrick Gold heeft net besloten een heel grote nieuwe goud-en zilvermijn niet verder in ontwikkeling te nemen omdat er allemaal problemen zijn en doordat de edelmetaalprijzen te laag zijn. Dat project in het hooggebergte tussen Argentinië en Chili zou 25% bijna van de totale nieuwe zilverproductie tot 2020 voor zijn rekening nemen maar dat gaat nu niet door. Er komen de komende jaren grote tekorten in platina, palladium, uranium, diamant, zilver aan. Gebruik daarom de huidige dalingen in de grondstoffenmarkten om posities in te nemen. Los daarvan gaat de vlucht van papieren bezittingen naar harde bezittingen een steeds grotere rol spelen. Die reset die er aan komt zal in het voordeel van vooral de goud-en zilverbelegger meespelen.”
Willem vervolgt verder: “Je moet niet voor de korte termijn in zo’n markt willen zitten. Je moet posities innemen als het goedkoop is. Als ik kijk naar goudmijnaandelen die waren gewaardeerd voor 150-200 dollar per ounce in de grond, die zijn nu gewaardeerd tegen 20-25 dollar per ounce. Lager kan niet. In 2008 stonden ze ook rond 20 dollar per ounce. “
Goud -en zilverprijs voor 2014
Zijn visie is al sinds 2000 dat de goudprijs steeds verder gaat stijgen maar in 2013 is de prijs voor het eerst gedaald. Ik vraag hem of hij het verkeerd gezien heeft. Hij zegt dat dit niet het geval is. “Ik ben een fonds begonnen in juli 2008. Toen stond de goudprijs 900 dollar per ounce. Toen daalde de goudprijs in de Lehman crash naar 700 dollar per ounce, daarna is de goudprijs gestegen naar 1900 dollar per ounce en nu staan we rond de 1200-1300 dollar per ounce. Dus per saldo, sinds ik ben begonnen met het fonds, is de goudprijs gestegen. De zilverprijs ook. Alleen wat je mij kan verwijten is dat ik niet heb aan zien komen dat goud- en zilvermijn gerelateerde aandelen dus bedrijven die actief zijn in goud en zilver, dat die het vreselijk slecht zouden doen. Als de goudprijs 1% stijgt dan stijgen goud gerelateerde aandelen 3% en dat geldt ook voor zilver, dat heet een hefboom. We hebben gezien is dat goud -en zilvermijn aandelen helemaal uit de gratie zijn geraakt.”
Ik vraag hem naar zijn verwachting voor de goud-en zilverprijs voor 2014. Volgens hem zijn deze edelmetalen nu echt aan het bodemen.” De correctie duurt nu al 2,5 jaar. Goud en zilver zijn in mijn optiek nu echt aan het bodemen. Ik snap dat mensen daar twijfel bij kunnen hebben maar we hebben gezien dat 1180 een belangrijke bodem is geweest voor goud eerder dit jaar. “ Hij verwacht geen lagere prijs dan de $1180 per ounce voor goud en als dat gebeurt zal het volgens Willem heel kort zijn: “Een heel korte spike, 100 dollar lager maar het draait meteen. We gaan geen 1000 zien, we gaan niet onder de 1000 zien, dat durf ik hard te zeggen omdat de fundamentele vraag te groot is.”
De wereld begint volgens hem wakker te worden voor die enorme Chinese vraag. “Wat belangrijk is, is dat we in zilver we een vergelijkbaar beeld zien, maar wat belangrijk is dat de koperprijs in de hele grondstoffenindex lijkt uit te gaan breken. We zien dat de wereldeconomie opleeft. Het lijkt erop dat de grondstoffenprijzen de bodem hebben gezien, goud en zilver liggen er het slechtst bij. Dat is begrijpelijk omdat de grote gorilla er op zit. “
2014 moet volgens Willem toch echt het jaar gaan worden met herstel van de grondstofmarkten en met het herstel van de goud en zilvermarkt. “Ik denk dat het herstel komt als wij uit die dalende trend weten te breken en dan kan het best hard gaan. Het zou me niet eens verbazen als we opeens weer 1500 staan en misschien zelfs weer daarboven voor goud.”
Zilver is wat hem betreft nog wat speculatiever. “Zilver is goud met een ecstasy pilletje op. Die beweegt nog wat harder. Je ziet dat zilver onder de 20 dollar heel agressief wordt gekocht. Als zilver uit de dalende trend breekt dan kan hij zo naar de 30 dollar.”
“Zilver kan een keer terug naar 16-17-18 dollar kort maar we gaan niet lang onder de 20 dollar noteren, daar is de vraag te groot voor. In de loop van het eerste halfjaar zal zilver uitbreken uit de dalende trend en daarna kan het hard gaan. Zodra je uit die dalende trend breekt, dan moet je als momentum belegger meteen in die markt opereren. We houden zelf rekening dat we een herstelmaand gaan zien met een 20% stijging. Dat hoort nu bij zo’n markt. Het is nu zo oversold. Het zou me helemaal niet verbazen als dat in januari-februari gebeurt want de extremen zijn zo groot. Het patroon van bodemvorming is heel duidelijk te herkennen.”
Hij verwacht nog steeds en dat is zijn tip voor de langere termijn: een zilverprijs van 100 dollar binnen een paar jaar en dat is een vervijfvoudiging vanaf dit niveau. Het gebeurt als de wereld doorkrijgt dat er fysieke tekorten ontstaan in zllver. “We hebben een studie gemaakt en volgens onze berekeningen moeten tekorten binnen 24 maanden duidelijk worden. En dan kan het heel hard gaan met zilver.”
Het zou hem niet verbazen als we een Comex default krijgen bij goud en/of zilver. Dat betekent dat partijen niet kunnen leveren en dan wordt de futurehandel op de termijnmarkten van Chicago gesloten. De handel en prijsvorming verschuift dan bijvoorbeeld naar China en dat zal gepaard gaan met een heel sterke beweging omhoog.
Linksom of rechtsom, er komt vuurwerk in de edelmetaalmarkten zegt Willem vastberaden: “de spanning is te groot, dit elastiekje is te ver uitgerekt. We hebben de afgelopen jaren geen enkele aandelenpositie verkocht. Wij kopen bij op elke dip. Er zijn meer mensen die kansen zien dan bedreigingen zijn. Het aantal deelnemers aan ons fonds is per saldo toegenomen. “
“Ik blijf als een dominee herhalen wat het werkelijke beeld is, dat je niet moet laten foppen door de schijnbewegingen van de markten. Wij zijn dag en nacht aan het studeren op de marktfundamenten. Wie is aan het kopen en waarom?”
Er is volgens hem inderdaad sprake een grote uitstroom uit de goud ETF’s in het Westen “Maar er is geen uitstroom uit zilver ETF’s, wat heel opvallend is. Dat wil zeggen dat zilverbeleggers heel goed weten waar zij mee bezig zijn. Dat zijn lange termijn beleggers, die verkopers niks, ook al daalt de zilverprijs. Goudbeleggers daar zitten veel momentumspelers in, er zitten veel institutionele beleggers in, die zijn er nu bijna allemaal uitgepest. Maar de fsyieke vraag is juist groter dan ooit. Er werd verkocht vanuit de ETF’s maar er werd gekocht in de fysieke markten, een ongekende fysieke vraag met name vanuit Azië die zo groot was dat India de grenzen dicht moest doen. “
“Wij kijken naar de lange termijn van 3,5,7 jaar. Voor een lange termijn beleggers: mooier dan nu kun je het echt niet krijgen. Het klinkt raar maar wij zijn nooit zo enthousiast geweest over de vooruitzichten voor de komende jaren. De markt staat zo laag, vanaf dit punt kun je alleen maar omhoog. Of de markt moet geheel genationaliseerd worden maar dat ik me niet voorstellen.
Waardering goud-en zilvermijnen extreem laag
We hebben gezien dat goud -en zilvermijnaandelen helemaal uit de gratie zijn geraakt. Ik vraag hem waardoor dat komt: “Met name door de opkomst van de ETF’s. Vroeger als je een goudpositie wilde hebben als belegger dan kon je kiezen tussen fysiek goud of goudmijnaandelen, meer smaken waren er niet. Tegenwoordig, sinds 2007, kon je ook kiezen voor een goud ETF. En wat hebben we gemerkt de laatste jaren, dat met name de professionele institutionele beleggers, die hebben gezegd, waarom zou ik het risico lopen door in een individuele goud-of zilvermijnaandeel in te stappen, we kopen gewoon een ETF. Dus we hebben heel veel geld zien wegstromen naar goud-en zilver ETF’s.
Daarnaast hebben die aandelen het zwaar gehad doordat de grades, de hoeveelheid gram goud of zilver je per ton gesteente naar boven haalde zat in een dalende trend. Je kon wel tonnen aarde verplaatsten maar er werd steeds minder goud en zilver in gevonden. Ook was er sprake van een kostenexplosie, de inflatie was heel groot, de energie en de arbeidskosten. Dat alles heeft er voor gezorgd dat de resultaten van goud-en zilvermijnbedrijven niet de spectaculaire ontwikkeling doormaakten waar menigeen op had gehoopt. Daarom zijn er een hoop van die aandelen veel minder gestegen. “
“Maar als je nu kijkt naar de waardering, de objectieve waardering, dan zie je nu dat goud –en zilveraandelen op de laagste waardering staan in de afgelopen 70 jaar. Er is maar één punt te vinden in de afgelopen 100 jaar dat goud-en zilvermijnaandelen relatief lager gewaardeerd waren, relatief ten opzichte van de goudprijs en dat was in 1943. Maar toen moesten ze in opdracht van de regering in de VS de poorten sluiten. Goudmijnaandelen zijn gewaardeerd alsof ze morgen een bericht krijgen dat ze moeten sluiten. “
Ik vraag hem of het niet zo is dat als de goudprijs onder de 1300 noteert, voor een aantal goudmijnbedrijven niet rendabel meer is om goud uit die grond te halen. Hij klinkt instemmend: “Dat klopt voor sommige mijnen” maar hij drukt mij op het hart niet te vergeten dat ook in andere tijden de goudprijs veel lager stond:
“Satilmis, zes-zeven jaar geleden noteerde goud 500-600 dollar per ounce. Toen bestonden die bedrijven ook. Daarna is de goudprijs gestegen naar 1900 dollar en verdienden ze best veel geld. Nu is de prijs 1300 dollar maar ik zie heel weinig mijnen sluiten. Dus de marges zijn voor een heel groot deel verdwenen maar het is niet zo dat ze met 1300 dollar met verlies opereren. Er worden nu allerlei extra uitgaven en investeringen geschrapt. Daardoor wordt de winstgevendheid vergroot. “
Hij vervolgt: “Als de goud-en zilverprijs eenmaal gaat stijgen dan worden dat allemaal raketjes, die gaan exploderen. De kosten zijn teruggebracht. De mijnen zijn allemaal lean en mean gemaakt.
Ik volg deze markt al vijftien jaar: er is geen mooier moment geweest in de hele bull markt van goud en zilver om te beginnen met investeren in deze markt. Als je nu een mandje goudmijnaandelen koopt dan is de kans heel erg groot dat ze in 2018-2019 gemiddeld allemaal 500% of meer zijn gestegen. De waardering is zo extreem laag.”
Prestatie beleggingsfonds
Ik wijs hem op de prestatie van het beleggingsfonds CDFund en hij onderbreekt mij gelijk door te zeggen dat het zwaar negatief is. Ik wijs hem erop dat op grond van de cijfers op zijn site http://cdfund.com/ , het fonds dit jaar meer dan 50% verlies heeft en sinds de start in juli 2008 het fonds 30% van zijn waarde verloren heeft.
Willem geeft toe dat het zwaar teleurstellend is: “Maar geheel in lijn met de markt. Zoals je weet zeg ik tegen mensen: houd een derde cash, een derde fysiek en een derde in veilige aandelen aan. Had je dat aangehouden sinds het begin van de crisis: goud en zilver staan nog steeds hoger, cash is nog steeds cash. Stel dat je de aandelen had verdeeld over ons fonds en de AEX dan had je daar een verlies op maar overall heb je dan sinds het begin van de crisis niet veel mee verloren. Maar het kan geen kwaad om van de derde cash nu meer in fysieke edelmetalen te gaan investeren want de problemen in het systeem worden eerder groter dan kleiner. Ik zie fysieke tekorten aankomen. Mensen die nog een derde cash houden, ik zou zeggen ga de helft daarvan naar fysiek (BTW-vrij) zilver brengen.”
Ik vraag hem of het niet beter was om uit te stappen omdat die correctie zo lang heeft geduurd. Willem geeft toe dat het achteraf gezien wel verstandig was geweest. Maar volgens hem waren de waarderingen van goud -en zilvermijnaandelen begin 2011 helemaal niet hoog: “je gaat ze niet verkopen als ze nog niet op een hoge waarderingen zitten. Bovendien was de vraag naar grondstoffen en edelmetalen vanuit Azië zo groot aan het worden, het was waanzin om in 2011 te gaan verkopen. Achteraf gezien was het beter geweest maar het was toen totaal niet logisch om dat te doen.”
De fusie –en overnameactiviteiten in de sector worden in 2014 (inmiddels heeft Goldcorp al een bod gedaan op Osisko- redactie) spectaculair, omdat de waarderingen zo laag zijn en de grotere bedrijven nog steeds heel veel cash hebben.
Enthousiast legt hij mij voor: “Ik blijf een vreselijke bull. Ik ben nog nooit zo bullish geweest op deze markt als op dit punt. De waarderingen zijn echt ongekend en met de kennis die ik heb of denk te hebben, weet ik wat er speelt in de hoogste regionen van het financiële systeem, wat er speelt bij China: dit is een “gift from heaven”, dit is “once in a lifetime” en ik overdrijf niet Satilmis, once in a lifetime. Over een paar jaren kijken we terug en zeggen we: hadden we maar meer gekocht. “
Ik vraag hem of hij mij aanraadt om hierin te beleggen en hij moet lachen: “Nee, ik raad jou niks aan. Ik zeg alleen maar wat ik zelf doe en hoe ik zelf insta. Ik mag geen advies geven, ik ben geen vermogensbeheerder. We hebben een AFM vergunning om een fonds te runnen. Wij vertellen wat wij met ons geld doen, wat wij interessant vinden. Maar echt, “once in a lifetime, zulke zulke sterke fundamenten”.
Ik vraag hem of het risico van het beleggingsfonds wel goed wordt afgedekt. Volgens hem is dat nooit het geval geweest: “Wij hebben nooit gezegd dat wij risico’s afdekken. Wij zijn een boutique fonds. Wij investeren in bedrijven die een hoog rendement kunnen bieden op de weg omhoog maar daardoor ook een hoog risico omlaag hebben. Dat maakt ons tot een zeer volatiel fonds. “
Ik vraag hem of het CDFund een hoog risico heeft en hij bevestigt dat: “Dat staat ook op ons risicometer. Risico en rendement gaan op termijn vaak samen. Wij zijn niet voor de gemiddelde belegger. Wij willen dat alleen mensen met verstand van zaken met een aardige portefeuille die er goed over na kunnen denken en zich kunnen laten adviseren met ons mee investeren. Het moet onderdeel zijn van een bredere portefeuille. “
Disclaimer: Zowel Willem Middelkoop als de redactie hebben privé geen belang in de genoemde fondsen. Willem Middelkoop heeft wel een indirect belang via het Commodity Discovery Fund. Hij heeft een significant deel van zijn vermogen in het fonds geïnvesteerd. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.
Satilmis Ersintepe
www.dekritischebelegger.nl
Interview gehouden op 15 december 2013
